Wycena przedsiębiorstwa jest ważna zarówno dla tych, którzy planują zakup lub inwestycję, jak i dla przedsiębiorców, którzy chcą poznać realną wartość swojej firmy. Proces wyceny firmy może być skomplikowany i wielowymiarowy, ale jego zrozumienie jest niezbędne, aby podejmować właściwe decyzje biznesowe.
Jak wycenić firmę? W artykule tym przyjrzymy się różnym metodom wyceny firm oraz którą z nich wybrać, aby dokładnie określić wartość swojego biznesu.
Czym jest wartość przedsiębiorstwa?
Wartość przedsiębiorstwa to różnica pomiędzy aktywami wskazanymi w bilansie przedsiębiorstwa a wartością rynkową jej kapitału materialnego i niematerialnego. Ma to znaczenie dla inwestorów, którzy zamierzają przejąć przedsiębiorstwo, ale także dla jego właścicieli.
Wycena przedsiębiorstwa pozostaje nie bez znaczenia również dla ewentualnego postępowania sądowego, jak i planowanych działań podatkowych. Celem ustalenia wartości przedsiębiorstwa jest więc określenie jej potencjału gospodarczego, by w ten sposób podjąć najkorzystniejszą decyzję co do przyszłości firmy. Można tego dokonać za pomocą trzech metod:
- majątkowej,
- dochodowej,
- porównawczej.
Wycena przedsiębiorstwa metodą majątkową
Metoda majątkowa to jeden z podstawowych sposobów ustalania wartości przedsiębiorstwa. Polega na określeniu wartości poszczególnych składników firmy (aktywów), a następnie pomniejszeniu w ten sposób otrzymanej kwoty o sumę zobowiązań związanych z prowadzeniem firmy (pasywów) w oparciu o dane zawarte w księgach finansowych.
Należy pamiętać, że liczba ta powinna być urealniona, czyli uwzględniać zmianę wartości poszczególnych dóbr wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Innymi słowy, czasami kwotę trzeba będzie podwyższyć (np. uwzględniając wahania cen na rynku nieruchomości) albo obniżyć (np. w razie spadku wartości składników firmy).
Metoda majątkowa cechuje się więc tym, że:
- koncentruje się na aktualnej wartości przedsiębiorstwa (porównaniu aktywów i pasywów),
- ma prosty mechanizm – wystarczy analiza bilansu firmy,
- nie uwzględnia wszystkich czynników wpływających na wartość firmy, jak np. know-how, doświadczenie i umiejętności specjalistów, bazy klientów.
Wycena przedsiębiorstwa metodą dochodową
Wycena przedsiębiorstwa w metodzie porównawczej ustala się przez pryzmat jego dochodu. Kluczowa w tej metodzie jest suma wartości wszystkich transakcji pieniężnych, które w danym roku obrotowym mogą być przeznaczone na wypłatę zysków.
Metoda porównawcza pozwala ustalić cenę najbardziej odpowiadającą rzeczywistości, co jest bardzo ważne dla negocjacji z potencjalnym nabywcą przedsiębiorstwa. Oprócz tego:
- pozwala zobrazować zdolność przedsiębiorstwa do osiągnięcia zysku,
- jest złożona – wycena tą metodą wymaga przyjęcia wielu założeń dotyczących przyszłości firmy,
- wymaga dużego nakładu pracy i wysokich kosztów związanych z przygotowaniem prognoz finansowych,
- jest obarczona ryzykiem prognozowym (prawdopodobieństwo niepotwierdzenia założeń przyjętych do przygotowania wyceny, co w konsekwencji może spowodować nieprawidłowe oszacowanie wartości przedsiębiorstwa).
Jak wycenić przedsiębiorstwo metodą porównawczą?
W metodzie porównawczej mechanizm ustalania wartości firmy opiera się na porównaniu przedsiębiorstw o podobnym profilu działalności, przy zastosowaniu odpowiednich mierników porównawczych. Dla wiarygodności wyniku ważne jest, aby firmy należały do tego samego sektora rynku lub jego części. Zgodnie z założeniem przyjętym przy metodzie porównawczej, podobny profil branżowy pozwala uzyskać zbliżone wyniki wartości rynkowej.
Co należy podkreślić, z tej metody mogą skorzystać przedsiębiorstwa, których dane finansowe są publiczne oraz podmioty, których mechanizmy działalności (obecności na rynku) były jawne, np. były przedmiotem przejęć, fuzji.
Wyselekcjonowanie właściwej grupy badawczej odbywa się na podstawie wnikliwej analizy mierników ekonomiczno-finansowych. Służą one ustaleniu potencjału przedsiębiorstwa na tle pozostałych, przez pryzmat uzyskiwanych dochodów oraz posiadanego majątku.
Znalezienie firm o wysoce zbliżonym stopniu podobieństwa, pozwalającym na porównanie ich w skali 1:1, często sprawia trudności. Ze względu na złożoność danych potrzebnych do prawidłowego ustalenia firmy za pomocą powyższej metody, Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych wyróżniła następujące wskazówki dotyczące szacowania wartości metodą porównawczą:
- dane dotyczące przedsiębiorstw oraz cen stanowiące bazę porównawczą powinny być wiarygodne oraz aktualne na dzień wyceny,
- zastosowanie mnożników powinno być spójne przy dokonywaniu obliczeń dla wszystkich przedsiębiorstw,
- z powodu różnic udziałów w przedsiębiorstwach konieczne jest dokonanie korekt z tytułu kontroli, płynności oraz wielkości,
- należy dokonać korekty również w przypadku zaistnienia zdarzeń o charakterze nadzwyczajnym, nieoperacyjnym, czy też jednorazowym, które zaburzają porównywalność.
Wśród cech charakteryzujących metodę porównawczą można więc wskazać:
- proste założenie badawcze,
- złożony mechanizm ustalania danych końcowych,
- bazowanie na rzeczywistych danych rynkowych (rachunku wyników, bilansie oraz rachunku przepływów pieniężnych),
- zależność sprawności przeprowadzania procesu od zakresu historii transakcji kapitałowych z ostatnich lat (jeśli jest obszerna, proces przebiega długo),
- sprecyzowane wytyczne co do jej zastosowania.
Wycena przedsiębiorstwa – jak wybrać właściwą metodę?
Dokonując wyboru pomiędzy dostępnymi metodami służącymi do ustalenia wartości firmy, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, że każda z nich kładzie nacisk na inne założenia, stąd wskaże inne wyniki. Częstą praktyką jest wykorzystywanie elementów z każdej metody, tak aby je dostosować do potrzeb firmy i w ten sposób ustalić jej najbardziej wiarygodną wartość. Przemawia za tym specyfika rynku oraz trudność w znalezieniu dwóch tożsamych firm, zwłaszcza przy metodzie porównawczej.
Jednoznaczny wybór najlepszej metody jest więc trudny, ponieważ trzeba uwzględniać wiele czynników, w tym ekonomiczne, które są niezależne i mają obiektywny charakter. Rzetelna wycena firmy ma jednak kluczowe znaczenie przy prowadzeniu rzeczowych negocjacji w trakcie przeprowadzania późniejszych transakcji dotyczących firmy.
Dokonując wyceny wartości firmy, należy też uwzględniać szeroki kontekst okoliczności towarzyszących, a także znać jej sytuację rynkową. Mając to na względzie, trzeba wziąć pod uwagę, czy wycena odbywa się w celu:
- kontynuacji działalności firmy,
- likwidacji działalności w sytuacji nieprzymusowej (wyceniony majątek może być zbywany bez pośpiechu),
- likwidacji działalności w sytuacji przymusowej (wyceniony majątek będzie zbywany w jak najkrótszym czasie),
- likwidacji zbędnych aktywów przedsiębiorstwa.
Wycena przedsiębiorstwa. Podsumowanie
Ustalenie wartości przedsiębiorstwa to złożony proces finansowy, który powinien się opierać na konkretnych założeniach, dostosowanych do profilu działalności. Trzeba pamiętać, że tylko rzetelne dane dotyczące firmy pozwolą na ocenę jej szans na rynku i podjęcie właściwej decyzji co do jej przyszłości.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Warszawie są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.