Jedną z najpopularniejszych obecnie umów na rynku pracy jest umowa zlecenia (umowa zlecenie). Czy może ona być uznana za umowę o pracę? Sprawdź, co warto wiedzieć o umowie zlecenia.
Spis treści
- Umowa zlecenia – co to jest?
- Elementy umowy zlecenia
- Czy umowa zlecenia może być uznana za umowę o pracę?
- Umowa zlecenia a umowa o pracę – najważniejsze różnice
- Umowa zlecenia – uprawnienia zleceniobiorcy
- Stawka godzinowa przy umowie zlecenia
- Umowa zlecenia a obowiązki związane z ZUS
- Jak można zakończyć umowę zlecenia?
- Umowa zlecenia – podsumowanie
- FAQ – Pytania i odpowiedzi
Umowa zlecenia – co to jest?
Umowa zlecenia to umowa cywilnoprawna. Zasady jej zawierania oraz realizowania reguluje Kodeks cywilny. Na jej podstawie przyjmujący zlecenie przyjmuje na siebie obowiązek do wykonania określonej czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie. Przy wykonywaniu umowy, zleceniobiorca jest zobowiązany do:
- starannego działania,
- dołożenia należytej staranności.
Świadczenie w ramach umowy zlecenie nie musi prowadzić do konkretnego rezultatu.
Elementy umowy zlecenia
Zgodnie z zasadą swobody umów strony mogą swobodnie kształtować łączący je stosunek prawny. Jednak umowa zlecenie powinna mieć pewne stałe elementy. Należą do nich:
| Określenie stron | – zleceniodawca i zleceniobiorca – osoby fizyczne powinny m.in. wskazać imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL, – przedsiębiorcy dodatkowo dane identyfikujące firmę, – osoby prawne powinny wskazać m.in. nazwę spółki, jej siedzibę i adres, numer KRS |
| Data i miejsce zawarcia umowy | np. Łódź, 28 października 2024 roku |
| Przedmiot umowy | – rodzaju świadczonej usługi – zobowiązanie zleceniobiorcy do starannego wykonywania obowiązków określonych w umowie |
| Czas trwania umowy | okres, na jaki umowa zlecenie została zawarta |
| Wynagrodzenie | – stawka lub wysokość wynagrodzenia – zasady i warunki wypłacania wynagrodzenia, np. miesięcznie |
| Podpisy stron | – zleceniodawcy – zleceniobiorcy |
| Opcjonalnie w umowie można wskazać | – wymagane kwalifikacje – miejsce świadczenia zlecenia – przeniesienie praw autorskich – kary umowne |
Czy umowa zlecenia może być uznana za umowę o pracę?
Do umowy zlecenia nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy. Oznacza to, że zleceniobiorcy przysługują jedynie prawa wynikające z:
- treści umowy,
- Kodeksu cywilnego.
Umowa zlecenia może zostać uznana za umowę o pracę, jeśli spełnia określone kryteria. Elementy, które mogą wskazywać na to, że strony łączy stosunek pracy, to:
| Stałe miejsce i godziny pracy | jeśli zleceniobiorca pracuje w określonym miejscu i czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę, może to sugerować podporządkowanie |
| Podporządkowanie organizacyjne | gdy określona czynność jest wykonywana pod kierownictwem zleceniodawcy, a zleceniobiorca nie ma swobody w organizacji swojego czasu pracy |
| Osobiste świadczenie pracy | wymóg osobistego wykonywania zlecenia przez zleceniobiorcę jest istotny, umowa zlecenie pozwala na delegowanie zadań innym osobom, co różni ją od umowy o pracę |
Jeśli umowa zlecenia zawiera te elementy, pracodawca może być narażony na konsekwencje prawne, które określi Państwowa Inspekcja Pracy (PIP), np.
- mandat,
- obowiązek przekształcenia umowy zlecenia w umowę o pracę,
- nakaz wypłaty zaległych wynagrodzeń oraz innych świadczeń przysługujących pracownikom.
Umowa zlecenia a umowa o pracę – najważniejsze różnice
Umowa zlecenia i umowa o pracę to dwie najczęściej zawierane umowy na rynku pracy. Każda z nich ma swoje wady i zalety. Przygotowaliśmy zestawienie, które przedstawia najważniejsze różnice między nimi.
| Kryterium | Umowa o pracę | Umowa zlecenia |
| Definicja | najpopularniejsza forma zatrudnienia, zapewnia pełne zabezpieczenie i korzyści dla pracownika | elastyczna forma zatrudnienia, umożliwia wykonanie określonej pracy bez stałego stosunku pracy |
| Odpowiedzialność | pracodawca odpowiada za warunki pracy i wynagrodzenie | zleceniobiorca odpowiada za staranne wykonanie zlecenia |
| Wynagrodzenie | stała pensja, często z dodatkami, np. urlopowymi | wynagrodzenie zależne od liczby przepracowanych godzin lub ustalonej stawki. |
| Składki ZUS | obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne | obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, składka chorobowa dobrowolna |
| Elastyczność czasu pracy | ustalony czas pracy, minimalne wymagania dotyczące godzin pracy | większa elastyczność, ale często z ustalonymi godzinami pracy |
| Wypowiedzenie umowy | wypowiedzenie zgodnie z Kodeksem pracy, z okresem wypowiedzenia | możliwość wypowiedzenia w dowolnym momencie |
Umowa zlecenia – uprawnienia zleceniobiorcy
Pracodawcy mogą zaproponować pracownikowi świadczenie usług na podstawie umowy zlecenia. To dla nich korzystne rozwiązanie, m.in. ze względu na niższe kosztu utrzymania pracownika. Pracodawca powinien jednak zapewnić zleceniobiorcy równe i odpowiednie warunki pracy, w tym dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
Umowa zlecenia nie zapewnia silnej ochrony interesów pracowników. Zleceniobiorcom nie będą przysługiwały benefity przewidziane dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, m.in.:
- określone terminy wypowiedzenia,
- urlopy wypoczynkowe,
- świadczenie chorobowe.
Umowa zlecenia nie wlicza się również do stażu pracy i nie zapewnia ciągłości zatrudnienia.
Stawka godzinowa przy umowie zlecenia
Corocznie określane minimalne wynagrodzenie dotyczy również umowy zlecenia. Istotne jest to, że określa też minimalną stawkę godzinową, która wyznacza podstawę wynagrodzenia zleceniobiorcy.
W związku z obowiązkiem stosowania minimalnej stawki godzinowej, przedsiębiorcy będą zobowiązani do ewidencjonowania czasu pracy zleceniobiorców. Sposób prowadzenia takiego rejestru powinien umożliwiać organom kontrolnym weryfikację przestrzegania wymogów dotyczących minimalnej stawki godzinowej.
Umowa zlecenia a obowiązki związane z ZUS
Przedsiębiorca, który zawarł umowę zlecenia ze zleceniobiorcą ma obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS. Jest z niego zwolniony tylko wtedy, gdy zleceniobiorca ma inne tytuły do ubezpieczenia, których suma wynagrodzeń jest:
- równa
- lub wyższa niż minimalne wynagrodzenie.
W takim przypadku należy opłacać jedynie składkę zdrowotną.
Zgłoszenie do ZUS musi być dokonane w ciągu 7 dni od zawarcia umowy zlecenie, przy użyciu formularza ZUS ZUA. Przedsiębiorca jest zobowiązany zgłosić zleceniobiorcę do wszystkich obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Jeżeli zleceniobiorca jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę u tego samego lub innego pracodawcy, traktowany jest jak pracownik i podlega obowiązkowym ubezpieczeniom:
- społecznym
- oraz zdrowotnym z tytułu umowy zlecenie.
Jak można zakończyć umowę zlecenia?
Umowę zlecenia można zakończyć w sposób określony w jej treści, najczęściej poprzez wypowiedzenie. W przypadku braku takiego zapisu każda ze stron może wypowiedzieć umowę w dowolnym momencie. Powinna jednak zachować terminy wypowiedzenia zgodne z ustawą.
Umowa zlecenia – podsumowanie
Umowa zlecenia może być korzystna zarówno dla zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy. Najważniejsze to zrozumienie jej istotę oraz poznać prawa i obowiązki stron. Warto też dokładnie analizować warunki umowy, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort w realizacji powierzonych zadań.
Zainteresował Cię artykuł o umowie zlecenia? Masz wątpliwości lub pytania? Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji i chętnie udzielą kompleksowej odpowiedzi. Zapraszamy do kontaktu!
FAQ – Pytania i odpowiedzi
Czym jest umowa zlecenia?
Umowa zlecenia to rodzaj umowy cywilnoprawnej, w której jedna strona (zleceniobiorca) zobowiązuje się do wykonania określonej usługi na rzecz drugiej strony (zleceniodawcy). Jest to forma współpracy, która nie wiąże się z nawiązaniem stosunku pracy.
Jakie są główne zalety umowy zlecenia?
Główne zalety umowy zlecenia to elastyczność w zakresie czasu pracy, brak obowiązku przestrzegania norm czasu pracy oraz możliwość szybkiego rozwiązania umowy. Dodatkowo, zleceniobiorca ma możliwość współpracy z wieloma zleceniodawcami jednocześnie.
Jakie są obowiązki zleceniobiorcy?
Zleceniobiorca ma obowiązek wykonać usługę zgodnie z ustalonymi warunkami umowy oraz w terminie. Powinien również dbać o jakość świadczonych usług oraz informować zleceniodawcę o postępach w realizacji zadania.
Czy umowa zlecenia wiąże się z obowiązkami podatkowymi?
Tak, wynagrodzenie uzyskane na podstawie umowy zlecenia podlega opodatkowaniu. Zleceniobiorca powinien zgłosić swoje dochody w rocznym zeznaniu podatkowym, a zleceniodawca ma obowiązek odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jeśli są wymagane.
Czy umowa zlecenia daje prawo do urlopu?
Umowa zlecenie nie daje prawa do płatnego urlopu, ponieważ nie jest to umowa o pracę. Zleceniobiorca nie ma również innych uprawnień przysługujących pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Jakie informacje powinny znaleźć się w umowie zlecenia?
W umowie zlecenia powinny znaleźć się takie informacje jak: dane stron, opis usługi do wykonania, termin realizacji, wysokość wynagrodzenia oraz warunki płatności. Dobrze jest również uwzględnić zapisy dotyczące odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi.
Czy mogę pracować na podstawie umowy zlecenia i jednocześnie być zatrudniony na etacie?
Tak, możesz jednocześnie pracować na podstawie umowy zlecenia i być zatrudniony na etacie. Ważne jest jednak, aby pamiętać o przestrzeganiu przepisów dotyczących czasu pracy oraz ewentualnych ograniczeń wynikających z regulaminu pracy w Twoim miejscu zatrudnienia.