Unijna dyrektywa work-life balance

Unijna dyrektywa work-life balance
Marek Cieślak

Marek Cieślak

Prezes CGO Finance

Unijna dyrektywa work-life balance ma na celu wzmocnienie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Jakie dokładnie zmiany wprowadza? Co oznacza dla pracowników i pracodawców? Odpowiadamy!

Czym jest unijna dyrektywa work-life balance?

Unijna dyrektywa work-life balance została wprowadzona na mocy ustawy z 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza do polskiego Kodeksu pracy zmiany implementujące dyrektywę work-life balance oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej.

unijna dyrektywa work-life balance

Jakie zmiany wprowadza unijna dyrektywa work-life balance?

Główne zmiany wprowadzone w związku z implementacją dyrektywy work-life balance do polskiego prawa to:

Wydłużenie urlopu rodzicielskiego dzięki unijnej dyrektywie work-life balance

Zmiany wprowadzone dyrektywą work-life balance obejmują:

Zwiększenie łącznego wymiaru urlopu rodzicielskiego dla obojga rodzicówDo 41 tygodni lub 43 tygodnie w przypadku urodzenia bliźniaków.  
Wykorzystanie urlopu rodzicielskiego9 tygodni urlopu rodzicielskiego – przysługuje matce, a kolejne 9 tygodni ojcu dziecka. Te części urlopu nie podlegają przeniesieniu na drugiego rodzica i w przypadku niewykorzystania przepadają.  
Wysokość zasiłku macierzyńskiegoPrzez cały okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% wynagrodzenia.
Wymiar i czas wykorzystania urlopu ojcowskiegoUtrzymano 2-tygodniowy urlop ojcowski, ale skrócono czas jego wykorzystania – może być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Zmiana ma zapewnić ojcom równe prawo do urlopu rodzicielskiego. Oznacza to, że ojciec może przejąć opiekę nad dzieckiem w późniejszym okresie, wykorzystując urlop rodzicielski.  
Prawo ojca do skorzystania z urlopu rodzicielskiego a ubezpieczenie społeczne matkiUnijna dyrektywa work-life balance oddziela prawa ojca dziecka do wykorzystania urlopu rodzicielskiego od tego, czy matka dziecka była objęta ubezpieczeniem społecznym (ZUS) w dniu porodu. Nawet jeśli matka dziecka była bezrobotna w dniu porodu, ojciec-pracownik nie traci prawa do urlopu rodzicielskiego.  
Zmiany związane z wprowadzeniem dyrektywy work-life balance

Zasady opieki nad dziećmi i bliskimi z dyrektywy work-life balance

Dyrektywa work-life balance wprowadza szereg rozwiązań ułatwiających pracownikom opiekę nad dziećmi i innymi bliskimi osobami. Główne rozwiązania w zakresie opieki nad dziećmi i bliskimi to:

UprawnienieOpis
Zwolnienie z powodu działania siły wyższejMaksymalnie do 2 dni (16 godzin) rocznie w pilnych sprawach rodzinnych (choroba, wypadek). Za ten czas pracownikowi przysługuje połowa wynagrodzenia.
Urlop opiekuńczy5 dni w roku kalendarzowym na opiekę nad bliskimi z poważnych względów medycznych. Bezpłatny.
Elastyczna organizacja pracyDla rodziców dzieci do 8. roku życia dyrektyw work-life balance przewiduje:
– pracę w niepełnym wymiarze,
– ruchomy czas pracy,
– skrócony tydzień pracy,
– pracę weekendową,
– indywidualny rozkład czasu pracy.
Pracodawca ma obowiązek rozważyć wniosek pracownika, ale może go odrzucić, jeśli koliduje z organizacją pracy lub typem wykonywanej pracy.
Praca zdalnaDostępna dla pracowników-opiekunów. Pracodawca musi uwzględnić wniosek, chyba że praca zdalna jest niemożliwa.
Zgoda rodzica na pracę w niestandardowych godzinachNa mocy dyrektywy work-life balance wymagana jest zgoda rodzica dziecka do 8. roku życia na pracę w:
– godzinach nadliczbowych,
– porze nocnej,
– w systemie przerywanego czasu pracy,
– delegowanie poza stałe miejsce pracy.
Rozwiązania w zakresie opieki nad dziećmi i bliskimi

Obowiązek informowania o warunkach i zmianach warunków zatrudnienia wprowadzony unijną dyrektywą work-life balance

Pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o:

  • warunkach zatrudnienia, m.in. o wynagrodzeniu, godzinach pracy, urlopach, itp.,
  • wszelkich zmianach w warunkach zatrudnienia z co najmniej 2-tygodniowym wyprzedzeniem.

Zakaz dyskryminacji w dyrektywie work-life balance

Dyrektywa work-life balance wprowadziła zakaz pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć w zakresie warunków zatrudnienia. Ma to wpływać pozytywnie na komfort pracownika oraz promować równy dostęp do stanowiska pracy.

Pracownicy nie mogą być dyskryminowani ze względu na korzystanie z uprawnień przysługujących im z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy. Ochrona obejmuje również osoby, które udzieliły w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z takich uprawnień.

Ochrona pracowników korzystających z uprawnień związanych ideami dyrektywy work-life balance

Dyrektywa work-life bance wprowadza dwie ważne formy ochrony pracowników korzystających z uprawnień związanych z życiem rodzinnym i prywatnym:

  • ochronę przed zwolnieniem,
  • ochronę po powrocie z urlopu.
AspektOchrona przed zwolnieniemOchrona po powrocie z urlopu
WarunkiPracownicy nie mogą zostać zwolnieni z powodu korzystania z uprawnień związanych z życiem rodzinnym i prywatnym, m.in. urlopów: rodzicielskich, opiekuńczych, macierzyńskich, ojcowskich.  Po powrocie z urlopu związanego z opieką nad dzieckiem pracownik ma prawo do powrotu na dotychczasowe stanowisko pracy.
Czas obowiązywaniaOd dnia złożenia wniosku o urlop do jego zakończenia.Od chwili powrotu z urlopu przewidzianego dyrektywą work-life balance.
Działanie pracodawcyPracodawca nie może przygotowywać się do wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia w tym okresie. Zwolnienie w tym okresie jest możliwe jedynie w ściśle określonych przypadkach, takich jak: ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy, a w przypadku dyscyplinarnego zwolnienia – po uzyskaniu zgody zakładowej organizacji związkowej.  Jeżeli nie jest to możliwe, pracodawca musi zapewnić mu stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu. Pracownikowi muszą zostać zagwarantowane warunki nie mniej korzystne niż te, które obowiązywałyby, gdyby nie korzystał z urlopu.  
Formy ochrony pracowników korzystających z uprawnień związanych z życiem rodzinnym i prywatnym
unijna dyrektywa work-life balance

Główne cele unijnej dyrektywy work-life balance

Wprowadzenie dyrektywy work-life balance miało na celu:

  • zapewnienie pracownikom równowagi między życiem prywatnym a zawodowym,
  • ochrona przed zjawiskiem tzw. wypalenia zawodowego,
  • poprawa jakości życia, która pozytywnie wpływa na poczucie zadowolenia i efektywność zawodową,
  • zrównanie praw kobiet i mężczyzn,
  • zrównanie uprawnień rodziców z dziećmi i rodzin bezdzietnych,
  • zachęcanie ojców do większego zaangażowania w opiekę nad dziećmi,
  • ułatwianie matkom powrotu na rynek pracy,
  • promowanie partnerskiego modelu rodziny.

Jak wdrożyć unijną dyrektywę work-life balance w firmie?

Pracodawca, który chce przestrzegać warunków dyrektywy work-life balance, powinien dopasować rozwiązania do specyfiki firmy i potrzeb pracowników. Może wdrożyć dyrektywę work-life balance m.in. poprzez:

RozwiązanieProponowane rozwiązanie
Promowanie elastycznych form pracyWprowadzenie: pracy zdalnej, pracy w formie hybrydowej, elastycznego czasu pracy, np. ruchomego czasu pracy, indywidualnego rozkładu czasu pracy.
Wpieranie rodziców w opiece nad dziećmiZaproponowanie m.in. benefitów dla rodziców wychowujących dzieci, np. voucherów na wyjazdy, dofinansowania do urlopów wychowawczych. Pokrycie kosztów opieki nad dziećmi w jakieś części. Zapewnienie warunków do opieki nad dziećmi na terenie firmy.  
Dbanie o zdrowie pracownikówWprowadzenie m.in. programów promujących zdrowie, dofinansowania do karnetów na siłownię, premii za zdrowy styl życia.
Dofinansowania do badań profilaktycznych.
Wyodrębnienie pokojów relaksu w firmie.
Zapewnienie możliwości skorzystania z pomocy psychologa.
Wdrożenie nowoczesnego stylu komunikacjiPrzestrzeganie granic między życiem prywatnym a zawodowym, np. unikanie kontaktu z pracownikami poza godzinami pracy.
Zachęcanie do korzystania z urlopów i dni wolnych, promowanie przejrzystej i efektywnej komunikacji w firmie.  
Budowanie kultury organizacyjnej sprzyjającej równowadzePromowanie szacunku do czasu prywatnego pracowników, równości płci. Organizowanie szkoleń i warsztatów dla pracowników na temat przyjaznego środowiska pracy.
Stworzenie atmosfery otwartości i zaufania w firmie, docenianie pracowników.  
Rozwiązania związane z wprowadzeniem dyrektywy work-life balance
unijna dyrektywa work-life balance

Jakie korzyści płyną z wdrożenia unijnej dyrektywy work-life balance?

Unijna dyrektywa work-life bance niesie następujące korzyści:

Dla pracownikówDla pracodawców
zwiększenie poziomu satysfakcji z pracy i życia prywatnego  zwiększenie lojalności i zaangażowania pracowników  
redukcja stresu i wypalenia zawodowego  obniżenie absencji chorobowej  
możliwość zachowania równowagi między obowiązkami zawodowymi a rodzinnymi  poprawa wizerunku firmy jako atrakcyjnego pracodawcy  
większe zaangażowanie i produktywność w pracy  łatwiejsze rekrutowanie i utrzymanie talentów  
Korzyści płynące z dyrektywy work-life balance

Unijna dyrektywa work-life balance. Podsumowanie

Wdrożenie dyrektywy work-life balance to proces, który wymaga zaangażowania zarówno ze strony pracodawcy, jak i pracowników. Ważne jest, aby obie strony były otwarte na komunikację i współpracę, aby wypracować rozwiązania, które będą korzystne dla wszystkich. Dzięki temu pracownicy będą mogli lepiej radzić sobie ze stresem i cieszyć się życiem prywatnym, co z kolei przełoży się na ich większą produktywność i zaangażowanie w pracę.

Zainteresował Cię temat dyrektywny work-life balance? Jeśli chciałbyś dowiedzieć się o niej więcej, zapraszamy do kontaktu ze specjalistami z naszej kancelarii.

FAQ – Pytania i odpowiedzi na temat: Unijna dyrektywa work-life balance

Co to jest unijna dyrektywa work-life balance?

Unijna dyrektywa work-life balance to zbiór zasad i procedur mających na celu promowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pracowników. Celem dyrektywy jest zapewnienie pracownikom możliwości godnego pogodzenia obowiązków zawodowych z życiem osobistym i rodzinnym.

Jakie korzyści płyną z wdrożenia unijnej dyrektywy work-life balance?

Wdrożenie dyrektywy work-life balance może przynieść wiele korzyści zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawcy. Do najważniejszych korzyści należą:
– Zmniejszenie stresu i poprawa samopoczucia pracowników – pracownicy, którzy mają czas na odpoczynek i regenerację, są mniej narażeni na stres i wypalenie zawodowe.
– Poprawa wydajności i produktywności – osoby wypoczęte i zadowolone z życia prywatnego są bardziej zmotywowane i zaangażowane w pracę, co przekłada się na lepsze wyniki.
– Zmniejszenie absencji – pracownicy, którzy mają czas na opiekę nad dziećmi lub bliskimi, rzadziej chorują i biorą urlopy.
– Wzrost lojalności pracowników – pracownicy, którzy czują się doceniani i szanowani przez pracodawcę, są bardziej skłonni do pozostania w firmie na dłużej.
– Poprawa wizerunku firmy – firmy, które dbają o well-being swoich pracowników, są postrzegane jako bardziej atrakcyjne dla potencjalnych kandydatów.

Jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie wdrożenia unijnej dyrektywy work-life balance?

Pracodawca ma obowiązek:
– Zapewnić pracownikom elastyczne formy pracy – pracodawca powinien umożliwić pracownikom korzystanie z takich form pracy, jak telepraca, elastyczne godziny pracy czy urlopy na żądanie.
– Promować zdrowe nawyki wśród pracowników – pracodawca może organizować szkolenia i warsztaty na temat zdrowego stylu życia i radzenia sobie ze stresem.
– Zapewnić pracownikom dostęp do opieki nad dziećmi – pracodawca może dofinansować żłobki lub przedszkola albo stworzyć miejsca opieki nad dziećmi na terenie firmy.
– Dbać o dobrą atmosferę w pracy – pracodawca powinien tworzyć przyjazną i sprzyjającą współpracy atmosferę w pracy.

Co mogą zrobić pracownicy, aby poprawić równowagę między życiem zawodowym a prywatnym?

Pracownicy mogą:
– Ustalać granice – ważne jest, aby umieć oddzielić życie zawodowe od prywatnego. Pracownicy nie powinni sprawdzać służbowych maili ani odbierać telefonów poza godzinami pracy.
– Delegować zadania – pracownicy nie powinni bać się prosić o pomoc i delegować zadania innym osobom.
– Korzystać z urlopów – pracownicy powinni regularnie korzystać z przysługujących im urlopów, aby móc odpocząć i zregenerować siły.
– Dbać o zdrowie – ważne jest, aby zdrowo się odżywiać, regularnie ćwiczyć i wysypiać się.
– Znaleźć czas dla hobby i zainteresowań – poza pracą ważne jest, aby znaleźć czas na hobby i zainteresowania, które sprawiają nam przyjemność.

Gdzie mogę uzyskać więcej informacji na temat unijnej dyrektywy work-life balance?

Więcej informacji na temat dyrektywy work-life balance można znaleźć na stronach internetowych:
Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,
Państwowej Inspekcji Pracy,
– związków zawodowych.

Wyróżniony ekspert

Marek Cieślak

Prezes CGO Finance