Nasz system podatkowy nie należy do najłatwiejszych. Z tego względu m.in. firmy decydują się coraz częściej na współpracę z agentem podatkowym (przedstawicielem podatkowym). Kim jest agent podatkowy i jakie ma obowiązki? Co należy do jego odpowiedzialności? Szczegóły znajdziesz w artykule poniżej – zapraszamy do lektury!
Kim jest agent podatkowy?
Agent podatkowy (przedstawiciel podatkowy) to osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która została upoważniona do działania w imieniu i na rzecz podatnika w zakresie jego obowiązków podatkowych. Dodatkowo, jeśli umowa tak stanowi, przedstawiciel podatkowy może wykonywać inne czynności związane z podatkiem od towarów i usług (VAT). Może nim być m.in.:
- księgowy,
- doradca podatkowy,
- inna osoba posiadająca odpowiednią wiedzę i doświadczenie.
Kto może zostać agentem podatkowym?
Zgodnie z art. 18b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przedstawicielem podatkowym może zostać podmiot, który łącznie spełnia następujące warunki:
- posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju (w tym na terytorium innego państwa członkowskiego);
- jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
- jest uprawniony do:
- zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym,
- usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości,
- prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w obrocie towarami na terytorium kraju.
Obowiązki agenta podatkowego
Ustawodawca precyzuje zakres obowiązków, jakie spoczywają na agecie podatkowym. Działając w imieniu i na rzecz podatnika, dla którego został ustanowiony, wykonuje on:
- Obowiązki związane z rozliczaniem podatku VAT, tj. m.in.:
- Sporządzanie deklaracji podatkowych i informacji podsumowujących.
- Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji, w tym ewidencji, niezbędnej do celów rozliczeniowych.
- Inne czynności, np.:
- Wykonywanie innych czynności wynikających z przepisów o podatku od towarów i usług, o ile zostało to uregulowane w umowie zawartej z podatnikiem.
Jak powstaje uprawnienie do działania dla agenta podatkowego?
Uprawnienie do działania dla agenta podatkowego powstaje z chwilą zawarcia pisemnej umowy z podatnikiem. Powinna obejmować m.in.:
- nazwy stron – należy wskazać pełne nazwy (firmy) podatnika i przedstawiciela podatkowego,
- dane adresowe siedzib stron umowy; w przypadku podatnika zagranicznego, należy podać adres jego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski,
- dane identyfikacyjne, czyli numery NIP stron umowy; w przypadku podatnika zagranicznego, należy również podać numer identyfikacyjny dla celów podatku od towarów i usług,
- czynności przewidziane w ustawie o VAT;
- oświadczenie zawierające zgodę przedstawiciela podatkowego na wykonywanie obowiązków i czynności podmiotu zagranicznego, w imieniu własnym i na rzecz tego podatnika.
Kiedy powstaje obowiązek ustanowienia agenta podatkowego?
Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) nakłada na niektórych podatników obowiązek ustanowienia agenta podatkowego. Dotyczy on:
- podatników, którzy nie mają siedziby działalności gospodarczej (ani stałego miejsca prowadzenia działalności) na terenie Polski (ani innego państwa członkowskiego UE)
- podatników, którzy nie są zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT.
Kiedy powstaje fakultatywny obowiązek ustanowienia agenta podatkowego?
W pewnych sytuacjach podatnik może, ale nie musi ustanawiać przedstawiciela podatkowego. Są to sytuacje, gdy podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej (lub stałe miejsce prowadzenia działalności) na terenie innego państwa członkowskiego UE. W takiej sytuacji ustanowienie przedstawiciela jest dobrowolne, ale może ułatwić kontakt z polskimi organami skarbowymi.
Odpowiedzialność agenta podatkowego
Agent podatkowy odpowiada za zobowiązania podatkowe podatnika powstałe w czasie, gdy pełnił tę funkcję. Ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem za zobowiązania podatkowe. Oznacza to, że organy podatkowe mogą żądać uregulowania całości lub części zaległości zarówno od podatnika, jak i od jego przedstawiciela.
Do tej odpowiedzialności stosuje się odpowiednio przepisy o solidarności uregulowane w Kodeksie cywilnym. Wobec tego:
- Naczelnik Urzędu Skarbowego (US) może dochodzić należności od obu stron łącznie (zarówno od podatnika, jak i od przedstawiciela) lub od każdej z nich z osobna,
- spłata zobowiązania przez jedną ze stron zwalnia drugą stronę z długu,
- jeśli przedstawiciel podatkowy ureguluje należność podatkową, ma prawo dochodzić zwrotu zapłaconej kwoty od podatnika na podstawie przepisów prawa cywilnego.
Okres obowiązywania odpowiedzialności rozpoczyna się z dniem zawarcia umowy z przedstawicielem podatkowym. Obejmuje zobowiązania podatkowe powstałe od tego dnia. Odpowiedzialność trwa również po rozwiązaniu umowy o ustanowieniu przedstawiciela i obejmuje zobowiązania powstałe w czasie jej trwania.
Agent podatkowy a pełnomocnik podatkowy
Agent podatkowy i pełnomocnik podatkowy to dwie różne instytucje o odmiennych kompetencjach i zakresie odpowiedzialności. Różnice przedstawia poniższa tabela:
| Cecha | Agent podatkowy | Pełnomocnik podatkowy |
| Podstawa prawna | Ustawa o podatku od towarów i usług | Kodeks cywilny |
| Uprawnienia | wykonywanie czynności materialno-technicznych związanych z rozliczaniem VAT (np. sporządzanie deklaracji, prowadzenie ewidencji) | reprezentowanie podatnika przed organami podatkowymi we wszystkich czynnościach procesowych (np. składanie wniosków, uczestniczenie w kontrolach, wnoszenie odwołań) |
| Odpowiedzialność | ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem za jego zobowiązania podatkowe | nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe podatnika (działa w jego imieniu i na jego rachunek) |
| Ustanowienie | na podstawie umowy zawartej z podatnikiem (nie jest wymagane żadne szczególne zezwolenie) | pełnomocnictwo udzielane jest na piśmie, a jego treść musi spełniać określone wymogi formalne. Pełnomocnik musi również posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. |
Zasady zwrotu podatku VAT a ustanowienie agenta podatkowego
Zgodnie z art. 87 ust. 6 ustawy o VAT, zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym przysługuje podatnikowi i jest przekazywany na jego rachunek bankowy. Agent podatkowy nie jest podmiotem, na rzecz którego organy podatkowe mogą dokonać zwrotu podatku VAT.
Oznacza to, że nawet jeśli w umowie zawartej między podatnikiem a przedstawicielem podatkowym zostanie zawarty zapis upoważniający przedstawiciela do odbioru zwrotu VAT, organy podatkowe nie będą miały możliwości zrealizowania takiej płatności.
Agent podatkowy – podsumowanie
Rola agenta podatkowego jest niezwykle istotna. Skorzystanie z jego usług pozwala zaoszczędzić czas i uniknąć stresu związanego z rozliczaniem się US. Przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy z przedstawicielem podatkowym warto sprawdzić jego doświadczenie, kwalifikacje i referencje.
Jeśli zainteresował Cię temat przedstawiciela podatkowego i masz więcej pytań, nasi specjaliści udzielą kompleksowej porady prawnej. Zapraszamy do kontaktu!
FAQ – Pytania i odpowiedzi na temat: Agent podatkowy
Kim jest agent podatkowy?
Agent podatkowy to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która została ustanowiona przez podatnika mającego siedzibę poza Unią Europejską, w celu wykonywania w jego imieniu i na jego rachunek obowiązków w zakresie rozliczania podatku od towarów i usług (VAT).
W jakich sytuacjach konieczne jest ustanowienie agenta podatkowego?
Ustanowienie agenta podatkowego jest obowiązkowe dla:
– podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, dokonujących dostaw towarów lub świadczących usługi na terytorium Polski,
– podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
– podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, importujących towary na terytorium Polski.
Jakie są obowiązki agenta podatkowego?
Do podstawowych obowiązków agenta podatkowego należy:
– Rejestracja podatnika dla celów VAT,
– Składanie deklaracji VAT i informacji podsumowujących,
– Prowadzenie ewidencji VAT,
– Przechowywanie dokumentacji na potrzeby podatku VAT,
– Reprezentowanie podatnika przed organami podatkowymi,
– Udzielanie podatnikowi informacji w zakresie obowiązków podatkowych związanych z VAT.
Jaką odpowiedzialność ponosi agent podatkowy?
Agent podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe, które rozlicza w jego imieniu i na jego rachunek. Oznacza to, że organy podatkowe mogą egzekwować zaległości podatkowe od podatnika lub od przedstawiciela podatkowego, albo od obu łącznie.
Jakie są korzyści z ustanowienia agenta podatkowego?
Ustanowienie przedstawiciela podatkowego niesie ze sobą szereg korzyści, m.in.:
– Zapewnia zgodność działalności podatnika z polskimi przepisami podatkowymi,
– Ułatwia kontakt z polskimi organami podatkowymi,
– Pozwala na uniknięcie kar i sankcji za nieprawidłowości w rozliczeniach VAT,
– Oszczędza czas i pieniądze podatnika.
Jak wybrać agenta podatkowego?
Wybierając agenta podatkowego, należy zwrócić uwagę na jego:
– Doświadczenie w zakresie rozliczeń VAT,
– Znajomość polskich przepisów podatkowych,
– Reputację na rynku,
– Oferowane warunki współpracy.
Gdzie można znaleźć więcej informacji na temat agentów podatkowych?
Więcej informacji na temat agentów podatkowych można znaleźć na stronach internetowych:
– Ministerstwa Finansów,
– Krajowej Administracji Skarbowej,
– Izb Radców Prawnych,
– Izb Doradców Podatkowych.