Depozyt nieprawidłowy zachodzi wtedy, kiedy przechowawca dysponuje przekazanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami. Co go wyróżnia, a co odróżnia od pożyczki? Dowiedz się wszystkiego z poniższego artykułu.
Depozyt nieprawidłowy – co to takiego?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu (https://arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s2040/).
Jest on traktowany zarówno jako odmiana tradycyjnej umowy przechowania, jak i jako odrębny typ umowy nazwanej, a także uznawany za umowę szczególnego rodzaju, która zawiera elementy przechowania i pożyczki.
| Cechy charakterystyczne | nadanie upoważnienia do zarządzania przekazanymi do przechowania rzeczami (najczęściej są to pieniądze) |
| możliwość zażądania przez składającego depozyt w dowolnym czasie zwrotu rzeczy, która została oddana do przechowania | |
| prawo przechowawcy do rozporządzania oddanymi na przechowanie rzeczami |
Co nie jest depozytem nieprawidłowym?
| Nie jest nim: | umowne powierzenie pieniędzy w celu umieszczenia ich na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych |
| fakt bycia współwłaścicielem konta bez opcji dysponowania zgromadzonymi na nim środkami | |
| użyczenie rachunku bankowego z zaznaczeniem, że użyczający w żaden sposób nie rozdysponuje środków ulokowanych na tym rachunku | |
| zdeponowanie na koncie bankowym pieniędzy, które stanowią masę spadkową i mają zostać zwrócone spadkobiercom | |
| kompleksowe zarządzanie płynnością finansową typu cash pooling | |
| przyjęcie przez kancelarię kwot wpłacanych przez uczestników aukcji w związku z prawną obsługą organizatora aukcji, o ile kancelaria nie mogła dysponować tymi środkami |
Depozyt nieprawidłowy a pożyczka
Depozyt nieprawidłowy nie jest pożyczką, mimo że:
- przechowawca ma prawo dysponować przechowywaną rzeczą tak, jak w umowie pożyczki,
- wywołuje podobne konsekwencje w kwestii podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zasadniczą różnicą pomiędzy nim a pożyczką to:
- fakt zawierania depozytu nieprawidłowego w interesie składającego,
- regulacja zobowiązań podatkowych przez przechowawcę.
Nawet w braku formalnej umowy, na przechowawcy spoczywa obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa depozytu nieprawidłowego podlega 0,5% stawce opodatkowania. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego. Późniejsze wykonanie tej umowy do kwoty z niej wynikającej nie podlega po raz drugi opodatkowaniu, chyba że w wyniku tych czynności następuje zwiększenie podstawy opodatkowania. W przypadku gdy ma miejsce kilka takich umów, każda z nich podlega odrębnemu opodatkowaniu. Więcej o tym opodatkowaniu przeczytasz tutaj https://www.pit.pl/podatek-pcc/umowa-depozytu-nieprawidlowego-a-podatek-pcc-1008309.
Jeśli masz więcej pytań, nasi specjaliści udzielą Ci kompleksowej porady. Zapraszamy do kontaktu!
FAQ – często zadawane pytania na temat: Depozyt nieprawidłowy
Jak Kodeks cywilny definiuje depozyt nieprawidłowy?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce.
Czy depozyt nieprawidłowy może powodować odpowiedzialność prawna?
Tak, naruszenie jego zasad może skutkować odpowiedzialnością cywilnoprawną.
Czy można unieważnić umowę depozytu nieprawidłowego?
W pewnych okolicznościach można podjąć próbę unieważnienia takiej umowy. Jest to zależne od okoliczności danego przypadku.
Czy depozyt nieprawidłowy może wpływać na prawo własności?
Tak, w zależności od rodzaju przedmiotu naruszenie jego zasad może mieć wpływ na prawo własności danego przedmiotu.
Kiedy depozyt staje się uznawany za nieprawidłowy według prawa polskiego?
Wówczas, gdy zachodzą przesłanki określone w przepisach Kodeksu cywilnego.
Czy depozyt nieprawidłowy może być rozwiązany polubownie?
W pewnych sytuacjach strony mogą podjąć próbę rozwiązania sporu polubownie. Wymaga to jednak zgody obu stron.
Jaki jest okres przedawnienia roszczeń związanych z depozytem nieprawidłowym?
Okres przedawnienia roszczeń jest uregulowany przez przepisy prawa i może zależeć od różnych czynników.
Czy istnieją różnice w traktowaniu depozytu nieprawidłowego między instytucjami finansowymi a osobami prywatnymi?
Tak, traktowanie depozytu nieprawidłowego może różnić się w zależności od tego, czy strony to instytucje finansowe, czy jednostki prywatne.